Opactwo Sióstr Benedyktynek w Krzeszowie

O lwowskim księgozbiorze benedyktynek

GraduałBiblioteka nasza posiada dość zasobny zbiór starych druków – ponad 300 egzemplarzy. Gromadzony był przez wieki pod kątem potrzeb mniszek lwowskiego klasztoru. Służyły więc modlitwie, medytacji, liturgii, kształceniu, zajęciom w nowicjacie etc. Ich proweniencja jest różna: wchodziły w skład posagów zakonnych, darowizn, zakupów, czy wręcz zamówień konkretnych tytułów w wydawnictwach ówczesnych. Ze względu na owe funkcje wiele tytułów jest w kilku egzemplarzach np. Reguła św. Benedykta, Biblia, rozmyślania i psałterze. Biblioteka funkcjonowała więc przede wszystkim jako warsztat pracy duchowej.

 

Ksieniami, które szczególnie dbały o księgozbiór były: Magdalena Dorota Daniłowiczówna (ciotka króla Jana III Sobieskiego) sprawująca rządy w l. 1640-1687 i Anna Eleonora Kazanowska (od 1687 – 1711 roku)

 

Nic więc dziwnego, że Opactwo nasze – w ostatnim czasie podjęło starania o zabezpieczenie zbioru, umożliwiając równocześnie korzystanie z niego. Toteż w 2012 roku przeprowadzono digitalizację zbioru starodruków i rękopisów, z którym można się zapoznać na stronie: Biblioteka Opactwa Sióstr Benedyktynek w Krzeszowie

 

Równocześnie z akcją digitalizowania studenci Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu Zakład Papieru i Skóry rozpoczęli prace konserwatorskie tegoż zbioru, kontynuowane w latach 2013- 2014. Księgi oczyszczono, wzmocniono zniszczone karty i okładki i wreszcie przeprowadzono likwidacje książkowych szkodników.

 

Wśród starych ksiąg drukowanych są też dzieła rękopiśmienne. Bywało w przeszłości, że siostry same przepisywały daną księgę dla swego użytku, co w jednym przypadku skomentował VII-wieczny spowiednik ks. Mazurkiewicz:

„Coś na karcie tak wielka pracą wypisała,

wpisz to w serce, byś skutkiem – co czytasz stwierdzała.”

 

Do ciekawych rękopisów należy niewątpliwie „Brewiarz rzymski z łacińskiego na polski wyłożony” z poetyckim tłumaczeniem psalmów, a używany przez ksienię Annę Eleonorę Kazanowską.

 

Ale do najcenniejszych i najpiękniejszych rękopisów należy Graduał, prawdopodobnie z końca XVI wieku (brak karty tyt.) Zawiera śpiewy mszalne chorału gregoriańskiego, jest bogato iluminowany, zdobiony cyklem inicjałów zawierających wewnątrz początkowej litery scenki związane z danym świętem kościelnym. Karty Graduału są pergaminowe (ze skórki) cielęcej), zawierają nuty i teksty, przy czym karty wielkich świąt i uroczystości są bogato zdobione motywami roślinnymi (floratury) lub figuralnymi (bordiury). Integralną część stanowi oprawa z desek, obciągnięta skórą ze zdobnymi mosiężnymi okuciami.